• KĄCIK DLA RODZICÓW

        •  

          gify alfabetJAK UCZYĆ DZIECKO GŁOSKOWANIA

           

           

          GŁOSKOWANIE -

          to ćwiczenie słuchu fonematycznego (bardzo ważny etap w nauce czytania).

           

          Głoskowanie, to dzielenie wyrazu na głoski, czyli pojedyncze dźwięki, które dziecko słyszy, np.

          • kwiat głoskowany to  k-f-i-a-t,
          • ogród to o-g-r-ó-t,
          • szafa to sz-a-f-a .

          Ważne żeby to wiedzieć, ucząc w domu głoskowania.

           

          Najprostsze ćwiczenia to najpierw sprawdzanie, czy dziecko "słyszy", co jest na początku wyrazu i na końcu. Do takich ćwiczeń, należy na początku

           

          wybierać proste wyrazy ( np. bez zlepków spółgłosek).

          Pokazujesz obrazek i pytasz: - Co to jest?

          Następnie: - Co słyszysz na początku, a co na końcu?

          Może być bez obrazków, ale z przedmiotami, zabawkami, lub z wymyślonymi na bieżąco wyrazami.

           

          Potem, głoskujcie całe wyrazy, ale na początek 2-3 głoskowe, typu: as, osa, oko, nos, ucho (głoski to u-ch-o).

          Kartoniki, potrzebne są do budowania schematów wyrazów (potem zdań), najpierw układamy  białe.

          Mówisz, nos i prosisz, by dziecko ułożyło tyle kartoników, ile słyszy głosek. Powinny pojawić się 3 kartoniki. Dalszy etap, to układanie schematów z czerwonych i niebieskich kartoników, czyli zaznaczanie spółgłosek (niebieski kolor) i samogłosek (czerwony) Zaczyna się zazwyczaj od samogłosek.

          Prosto jest dziecku wytłumaczyć, że:

           

          SAMOGŁOSKA to taka głoska która jest SAMA - nic się do niej nie przyczepia i można ją długo śpiewać np: aaaaaaaaaaa, eeeeeee, iiiiiii, uuuuuuuuuuuuu, itd.

          Natomiast

           

          SPÓŁGŁOSKA, ma zawsze kogoś do "spółki" czyli jest połączona (najczęściej z yyyyy) i trzeba ją wymawiać krótko bo inaczej przyczepia się to yyyyy.

          Później, kiedy głoskujesz z dzieckiem, to układacie schemat z białych kartoników (tyle ile głosek) i tam, gdzie samogłoska, można położyć czerwony kartonik.

           

          Kolejny etap, to czerwone z niebieskimi razem np: m-a-m-a, sz-a-f-a (bez liter tylko czyste, z odpowiednim kolorem kartoniki).

          Dziecko do takich ćwiczeń fonematycznych nie musi znać alfabetu.

          Alfabet to zapis graficzny głosek (liter), a na etapie głoskowania nie jest ta znajomość potrzebna, chodzi o to, żeby słyszeć dźwięk.

          Dodatkowo, ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej, czyli:

          mówisz wyraz np. oko, a dziecko głoskuje o-k-o, (ANALIZA)

          lub głoskujesz: o-k-o, a dziecko mówi ci co to za wyraz, oko. (SYNTEZA)

          Oba rodzaje ćwiczeń są bardzo ważne.

          Czyli nie tylko, czy dziecko dzieli na głoski, ale też czy słysząc głoski, potrafi w głowie „usłyszeć", jaki to wyraz.

           

          Jeśli spółgłoska miękka występuje przed inną spółgłoską, wtedy tworzy dwie głoski,

          np. wilk, dzik, pomidor, konik,  głoskujemy:  w-i-l-k, dz-i-k, p-o-m-i-d-o-r, k-o-n-i-k.

          Jeśli spółgłoska miękka znajduje się przed samogłoską, to jest jedną głoską, np. ciepło, głoskujemy:  ć-e-p-ł-o.

          Wiąże się to z sylabotwórczością samogłoski.

          Wiadomo, że w każdej sylabie musi być przynajmniej jedna samogłoska.

           

          Głoska 

          podstawowy dźwięk ludzkiej mowy, który można usłyszeć, inaczej to najmniejsza część wymówionego wyrazu:

          – samogłoski (głoski zgłoskotwórcze): a, ą, e, ę, i, o, u, (ó), y;

          – spółgłoski: b, c, cz, ć, d, dz, dź, dż, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, ń, p, r, s, sz, ś, t, w, z, ź, ż;

           

          Sylaba –

          jest to część wyrazu utworzona przez samogłoskę (warunek konieczny), albo samogłoskę ze spółgłoską (lub spółgłoskami), np: u-li-ca, ul, O-la, do-mek, pies, chrząszcz, bank.

           

          • sylaba otwarta – to sylaba zakończona samogłoską, (w języku polskim przeważają sylaby otwarte, a więc przy dzieleniu wyrazów, granica zgłoski przypada po samogłosce, są oczywiście wyjątki), np. kro- wa, ma- ki, ko- ty,  ma- kie- ta.

           

          • sylaba zamknięta – kończy się spółgłoską: koc,  piór- nik, kos- mos.

           

          Przykłady głoskowania:

           

          • podłoga

          3 sylaby  pod-ło-ga ( lub po-dło-ga)

          7 głosek  p-o-d-ł-o-g-a

          7 liter      p-o-d-ł-o-g-a

          Widać wyraźnie, że tu liczba głosek i liter pokrywa się.

           

          • przeszkoda

          3 sylaby  prze-szko-da

          8 głosek  p-rz-e-sz-k-o-d-a

          10 liter    p-r-z-e-s-z-k-o-d-a

          Tu liczba liter i głosek jest różna, ponieważ piszemy dziesięć znaków, ale słyszymy osiem dźwięków.

           

          • zgrzyt

          1 sylaba  zgrzyt

          5 głosek  z-g-rz-y-t

          6 liter      z-g-r-z-y-t

          Tu jest tylko jedna sylaba, bo pojawia się jedna samogłoska, a do tego różna ilość liter i głosek.

           

          Występowanie w wyrazie  głoski i-

          Może ona odegrać dwojaką rolę:

           

          i przed spółgłoską zmiękcza spółgłoskę poprzedzającą i jest samodzielną głoską:

           

          gitara     g’-i-t-a-r-a (6 głosek),  g-i-t-a-r-a (6 liter)

          piwnica    p’-i-w-n’-i-c-a (7 głosek),  p-i-w-n-i-c-a (7 liter)

          firany      f’-i-r-a-n-y (6 głosek),  f-i-r-a-n-y (6 liter)

          Karolina   K-a-r-o-l’-i-n-a (8 głosek),  K-a-r-o-l-i-n-a (8 liter)

           

          i przed samogłoską nie jest samodzielną głoską; jedynie zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę:

           

          pies        p’-e-s (3 głoski),  p-i-e-s (4 litery)

          wiosna    w’-o-s-n-a (5 głosek),   w-i-o-s-n-a (6 liter)

          imieniny    i-m’-e-n’-i-n-y (7 głosek),   i-m-i-e-n-i-n-y (8 liter)

          kawiarnia  k-a-w’-a-r-n’-a (7 głosek),  k-a-w-i-a-r-n-i-a (9 liter)

           

          A te wyrazy zawierają głoski i, a także dwuznaki. Spójrzmy na ilość głosek i liter:

           

          szczepienie    sz-cz-e-p’-e-n’-e (7 głosek),   s-z-c-z-e-p-i-e-n-i-e (11 liter)

          trzęsienie       t-rz-ę-s’-e-n’-e (7 głosek),  t-r-z-ę-s-i-e-n-i-e (10 głosek)

          niedźwiedzie    n’-e-dź-w’-e-dź-e (7 głosek),  n-i-e-d-ź-w-i-e-d-z-i-e (12 liter)

          dźwięczny      dz’-w’-ę-cz-n-y (6 głosek),  d-ź-w-i-ę-c-z-n-y (9 liter)