OBSZARY ZASTOSOWAŃ KOMPUTERÓW

Prawa autorskie – zbiór przepisów i regulacji prawnych dotyczących ochrony interesów autorów dzieł w najszerszym rozumieniu: książek, muzyki, filmu, utworów scenicznych, dzieł sztuki oraz oprogramowania. Znowelizowane p.a. obowiązuje w Polsce od 4 lutego 1994 r. (DzU 24/1994,
poz. 83, 43/1994, poz. 170, 43/1997 poz. 272) i jego naruszenie podlega ściganiu.

Licencja – w odniesieniu do oprogramowania regulacja prawna określająca warunki jego użytkowania i zasady odpłatności.

Piractwo komputerowe – nagminne, słabo ścigane przestępstwo, polegające na produkcji, dystrybucji i sprzedaży nielegalnych kopii oprogramowania.

Haker – użytkownik komputera, przejawiający graniczące z mania zainteresowanie łamaniem zabezpieczeń komputerowych i przekraczaniem własnych uprawnień, zwłaszcza w sieci.

Wraz z rozwojem zastosowań komputerów zaczęły pojawiać się różnorodne programy użytkowe (aplikacje), które obsługują poszczególne zastosowania. Są one zwykle związane
z rodzajem zastosowań takich, jak biuro, księgowość, pracownia architektoniczna i są dopasowane do określonych potrzeb użytkownika. Dzisiejsze komputery maja wiele zastosowań w codziennym życiu, zwłaszcza w nauce, zabawi i pracy itd.

 TYPY PROGRAMÓW UŻYTKOWYCH        

- Edytory tekstu - zwane też ze względu na rozległy zakres wykonywanych zadań procesorami tekstu służą do redagowania na ekranie monitora tekstu przeznaczonego do druku (Microsoft Word)
- Arkusze kalkulacyjne - są przeznaczone do obliczeń na tablicach liczbowych (np. Microsoft Excel)
- Programy graficzne – służą do tworzenia obrazów, rysunków, prezentacji graficznej danych. Powszechnie używane są proste programy graficzne składające obraz z punktów (tworząc tzw. mapy bitowe) jak Paint i Paintbrush oraz profesjonalne programy graficzne stosując tzw. grafikę wektorową, jak np. CorelDraw.
- Bazy danych – są programami przeznaczonymi do gromadzenia powiązanych ze sobą w odpowiedni sposób danych, w celu ich selektywnego wykorzystania. (Microsoft Access) itd.

Korzystanie z programów komputerowych wymaga przestrzegania norm etycznych i prawnych. Nowe prawo autorskie, uchwalone przez Sejm RP 7 stycznia 1994 roku, objęło oprogramowanie pełna ochrona. Pewne uściślenia wprowadziła nowelizacja ustawy z 1999 roku.
Ponieważ właścicielem praw do programu utworzonego w ramach umowy o pracę jest pracodawca (autor jest właścicielem tzw. praw osobistych, ma np. prawo do umieszczenia swojego nazwiska na produktach), w praktyce nie mamy do czynienia z autorem, lecz z firmą, która jest producentem oprogramowania. Właściciele mogą przekazać te prawa innym podmiotom gospodarczym w celu dalszej odsprzedaży (firmy handlowe) lub w celu użytkowania (klienci).
Użytkowanie oprogramowania obwarowane jest określonymi warunkami. Najważniejsze z nich to:
- ograniczenie liczby kopii użytkowanego programu (zwykle licencja dokładnie to określa),
- zakaz udostępniania programu innym użytkownikom
W zamian użytkownik ma prawo do zniżkowego zakupu nowych wersji oprogramowania oraz bezpłatnych porad i serwisu gwarancyjnego, co jest istotne w przypadku skomplikowanych systemów.

Warto zapamiętać!!!
- programy komputerowe chronione są prawem autorskim
- nielegalne kopiowanie programów jest kradzieżą
- prawo do korzystania z programu komputerowego nabywa się od autora, producenta
lub upoważnionego przedstawiciela
- oprócz praw osobistych autor posiada także prawa majątkowe, które umożliwiają mu czerpanie zysku materialnego ze swej pracy twórczej